Przegląd Humanistyczny 2019/4 (467)

Składające się na zawartość numeru artykuły układają się w 3 pasma tematyczne skupione wokół zagadnień literaturoznawczych i kulturoznawczych.

Pierwsze dotyczy estetyki. Omówiona została rola, jaką w obszarze poetyki i teorii sztuki pełni wywodząca się z tradycji retorycznej kategoria memoria. W kolejnym artykule, poświęconym 622 upadkom Bunga, podjęto – na tle estetyzmów: modernistycznego, nowoczesnego i pragmatycznego – próbę dookreślenia sposobu rozumienia sztuki i procesu twórczego w powieści Stanisława Ignacego Witkiewicza.

Drugie pasmo tworzą teksty osnute wokół figury miasta. Czytelnik znajdzie w numerze artykuły, w których mowa o przestrzeni dwóch miast – Warszawy oraz Łodzi – ukazanych z interesującej perspektywy. W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, czym jest urbanizacja przyrody, opisane zostały miejsce oraz rola roślin i zieleni miejskiej w Warszawie w latach okupacji wojennej oraz późniejszych. Dwa kolejne artykuły przynoszą obraz literackiej Łodzi. W pierwszym poddany rekonstrukcji – na podstawie materiałów źródłowych i dokumentów historycznych – został łódzki etap biografii i twórczości Mieczysława Jastruna. W następnym odnajdujemy obraz życia kulturalnego toczącego się w łódzkich kawiarniach tuż po 1945 roku, odtworzony na podstawie tekstów literackich, notatek prasowych i anegdot.

Ostatnią grupę artykułów wyróżnia dominujący w nich dyskurs teoretyczny. Analiza wybranych książek Pawła Huellego i Joanny Olczak-Ronikier posłużyła omówieniu roli fotografii włączonej do tekstu literackiego. Z kolei lektura Opowieści z różnych kieszeni Karola Čapka stanowi punkt wyjścia do refleksji nad eksperymentami genologicznymi czeskiego pisarza polegającymi na przekraczaniu schematów powieści kryminalnej i detektywistycznej. Prowadzone rozważania teoretyczne wykraczają także poza przestrzeń literatury i obejmują swym zasięgiem film – wielopłaszczyznowej analizie poddana została kategoria władzy w obrazie Romana Polańskiego Matnia.