Wykorzystanie komputerowej analizy obrazu do oceny struktury i różnicowania jakości wybranych produktów mięsnych

Celem pracy było stwierdzenie, czy na podstawie określenia charakterystyki strukturalnej wyrobów mięsnych można różnicować ich jakość. Założono, że otrzymane wyniki pozwolą wykazać wpływ procesu technologicznego na strukturę, a w konsekwencji na teksturę, jakość sensoryczną i parametry fizykochemiczne wyrobów mięsnych; ocenić, który z analizowanych dodatków będących zamiennikami tłuszczu zwierzęcego wywiera większy wpływ na jakość wędlin drobno rozdrobnionych; stwierdzić, w jaki sposób parametry techniczne kutra mają wpływ na rozmieszczenie tłuszczu w gotowym produkcie, a w konsekwencji na jego teksturę i jakość sensoryczną.
Materiał do badań w pierwszym zadaniu badawczym stanowiły mięśnie półbłoniasty i czterogłowego uda poddane procesowi nastrzykiwania, masowania i pasteryzacji. W kolejnym zadaniu materiałem doświadczalnym były pasztety sterylizowane, w których tłuszcz zwierzęcy wymieniano w całości na tłuszcz roślinny Akoblend BEP, Akoroma OM, Akoroma OMW i Akoroma LS oraz farsze i wyprodukowane z nich wyroby drobno rozdrobnione typu parówkowa, w których różnicowano zawartość tłuszczu zwierzęcego, zastępując go tłuszczem roślinnym Akoroma OM w ilości 50, 75 i 100%. W ostatnim zadaniu badawczym materiałem doświadczalnym były drobno rozdrobnione farsze i wyroby typu parówkowa wyprodukowane w kutrze misowym i przelotowym. W farszach drobno rozdrobnionych analizowano właściwości reologiczne oraz zawartość wody wolnej i wycieku cieplnego, natomiast w gotowych wyrobach oznaczano podstawowy skład chemiczny, barwę metodą instrumentalną, właściwości penetrometryczne i teksturę. Ponadto po każdym etapie procesu technologicznego produkcji szynek pasteryzowanych oraz w pasztetach sterylizowanych i wyrobach drobno rozdrobnionych dokonywano analizy morfometrycznej, a gotowe wyroby poddawano ocenie konsumenckiej.
Badania wykazały, że mięsień półbłoniasty charakteryzował się większą dynamiką zmian wielkości elementów strukturalnych w procesie masowania i pasteryzacji niż mięsień czterogłowy uda. Proces nastrzyku solanką peklującą spowodował obkurczenie się komórek włókien mięśniowych w obu badanych mięśniach. Pozostająca w przestrzeniach międzykomórkowych solanka spowodowała ściśnięcie komórek, której wchłonięcie do wewnątrz włókna nastąpiło dopiero podczas procesu masowania, a proces pasteryzacji utrwalił wytworzoną strukturę. Zarówno analiza siły cięcia, jak i ocena konsumencka wykazały, że szynki z obu mięśni charakteryzowały się wysokim poziomem kruchości. W pasztetach sterylizowanych całkowite zastąpienie tłuszczu zwierzęcego tłuszczami roślinnymi miało istotny wpływ na kształtowanie się barwy oraz podstawowego składu chemicznego gotowego produktu. Wykazano, że najlepszym rozdrobnieniem i dyspersją tłuszczu, a także pożądanymi cechami mechaniczno-sensorycznymi, charakteryzował się pasztet sterylizowany wyprodukowany z całkowitą zamianą tłuszczu zwierzęcego na tłuszcz roślinny Akoroma OM. Stwierdzono, że w kiełbasie parówkowej zamiana tłuszczu zwierzęcego w ilości powyżej 50% na Akoroma OM powoduje pogorszenie dyspersji tłuszczu, tekstury i walorów sensorycznych. Komputerowa analiza obrazu wykazała, że zastosowanie kutra przelotowego w produkcji farszów drobno rozdrobnionych daje większy stopień rozdrobienia tkanki łącznej i tłuszczowej oraz lepsze właściwości sensoryczne gotowego produktu.
Analiza histometryczna dostarczyła cennych informacji na temat jakości produktu, a wykonane pomiary elementów struktury (komórki włókien mięśniowych, cząstki tłuszczu, włókna kolagenowe), za pomocą techniki komputerowej analizy obrazu, pozwoliły na ocenę zróżnicowania mikrostruktury oraz na wybór surowca do produkcji szynek, odpowiedniego zamiennika tłuszczu zwierzęcego, a także urządzenia do produkcji wyrobów drobno rozdrobnionych.