„Przekłady Literatur Słowiańskich” 2018. T. 9. Cz. 1: Dlaczego tłumaczymy? Praktyka, teoria i metateoria przekładu
Wydawca:
Format:
„Tłumaczy się […], bo ma się aspiracje, żeby być tłumaczem.1”
Przywołana teza to jedna z możliwych odpowiedzi na pytanie: „Dlaczego tłumaczymy?”. Jeśli ktoś do bycia tłumaczem aspiruje, oznacza to, że zawód ten (czy lepiej „rola”) jest czymś godnym podziwu i szacunku, szlachetnym, lecz także czymś wymagającym trudu, niełatwym. Wielu translatologów i tłumaczy zapewne życzyłoby sobie, aby tak właśnie postrzegano ich pracę. I chyba faktycznie ostatnimi czasy tłumacz (nie tylko wśród osób tak czy inaczej zaangażowanych zawodowo w translatorykę) zyskał na znaczeniu (czy jednak doczekał się właściwego uznania?)2. Jeśli tłumaczenie to kwestia aspiracji, to znaczy, że powodem, dla którego podejmuje się ów trud, mogą być między innymi prestiż i ambicja. Tak jak w wypadku Stanisława Barańczaka, którego motywowała do pracy chęć pokazania, że potrafi przetłumaczyć lepiej niż poprzednik3. Jednak aspirowanie oznacza także, że „prawdziwym” tłumaczem się nie jest. Konstatacja ta w pewnym sensie odnosi się do każdego tłumacza i wszystkich tłumaczeń ze względu na ontologię przekładu4. Na czym zaś polegać może wzniosłość tłumaczenia? Zapewne przejawia się ona w pojmowaniu przekładu w kategoriach służby (służymy kulturze oryginału, rozpowszechniając jej dzieła, kulturze rodzimej — wzbogacając ją; budujemy porozumienie), lecz także w przypisywaniu mu wyższych celów „ludzkich”5 i filozoficznych (poszerzanie horyzontów świata — L. Wittgenstein; odkrycie Innego, (po)rozumienie i (za)-istnienie w interpretacyjnym geście — hermeneutyka, P. Ricoeur; metafizyczne odkrywanie „czystego języka” — W. Benjamin; „pisanie” tłumacza przez przekład, a nie przekładu przez tłumacza — dekonstrukcjonizm) oraz artystycznych (np. tłumaczenie jako twórczość, co sugerował już Roman Jakobson, nestor przekładoznawstwa, a także Jiří Levý czy Anna Legeżyńska). Zdaniem Gideona Toury’ego, przekładamy w odpowiedzi na potrzeby kultury docelowej, wypełniając istniejące w niej luki. Paul Ricoeur i Hans-Georg Gadamer w przekładzie widzą dialog, rozmowę czy formę dyskursywną. [fragment wstępu]
Przywołana teza to jedna z możliwych odpowiedzi na pytanie: „Dlaczego tłumaczymy?”. Jeśli ktoś do bycia tłumaczem aspiruje, oznacza to, że zawód ten (czy lepiej „rola”) jest czymś godnym podziwu i szacunku, szlachetnym, lecz także czymś wymagającym trudu, niełatwym. Wielu translatologów i tłumaczy zapewne życzyłoby sobie, aby tak właśnie postrzegano ich pracę. I chyba faktycznie ostatnimi czasy tłumacz (nie tylko wśród osób tak czy inaczej zaangażowanych zawodowo w translatorykę) zyskał na znaczeniu (czy jednak doczekał się właściwego uznania?)2. Jeśli tłumaczenie to kwestia aspiracji, to znaczy, że powodem, dla którego podejmuje się ów trud, mogą być między innymi prestiż i ambicja. Tak jak w wypadku Stanisława Barańczaka, którego motywowała do pracy chęć pokazania, że potrafi przetłumaczyć lepiej niż poprzednik3. Jednak aspirowanie oznacza także, że „prawdziwym” tłumaczem się nie jest. Konstatacja ta w pewnym sensie odnosi się do każdego tłumacza i wszystkich tłumaczeń ze względu na ontologię przekładu4. Na czym zaś polegać może wzniosłość tłumaczenia? Zapewne przejawia się ona w pojmowaniu przekładu w kategoriach służby (służymy kulturze oryginału, rozpowszechniając jej dzieła, kulturze rodzimej — wzbogacając ją; budujemy porozumienie), lecz także w przypisywaniu mu wyższych celów „ludzkich”5 i filozoficznych (poszerzanie horyzontów świata — L. Wittgenstein; odkrycie Innego, (po)rozumienie i (za)-istnienie w interpretacyjnym geście — hermeneutyka, P. Ricoeur; metafizyczne odkrywanie „czystego języka” — W. Benjamin; „pisanie” tłumacza przez przekład, a nie przekładu przez tłumacza — dekonstrukcjonizm) oraz artystycznych (np. tłumaczenie jako twórczość, co sugerował już Roman Jakobson, nestor przekładoznawstwa, a także Jiří Levý czy Anna Legeżyńska). Zdaniem Gideona Toury’ego, przekładamy w odpowiedzi na potrzeby kultury docelowej, wypełniając istniejące w niej luki. Paul Ricoeur i Hans-Georg Gadamer w przekładzie widzą dialog, rozmowę czy formę dyskursywną. [fragment wstępu]
eprasa
Opis produktu
- Tytuł
- „Przekłady Literatur Słowiańskich” 2018. T. 9. Cz. 1: Dlaczego tłumaczymy? Praktyka, teoria i metateoria przekładu
- Języki
- chorwacki, polski
- Wydawnictwo
- Uniwersytet Śląski
- Rok wydania
- 2018 Katowice
- Wydanie
- 1
- Liczba stron
- 232
- Format
- Spis treści
- Spis treści Wstęp (Katarzyna Majdzik) / 7 Translator ludens Tłumaczenie jako wyzwanie, zabawa, gra Bożena Tokarz Przygoda estetyczno-mentalna w przekładzie / 17 Olga Płaszczewska O przyjemności tłumaczenia / 37 Monika Gawlak Podwójne życie tłumacza / 59 Przekład nieoczywisty Eksperymentalne i artystyczne oblicza przekładu Tamara Brzostowska-Tereszkiewicz Sztuka post-przekładu / 77 Piotr Marecki, Aleksandra Małecka Przekład literatury konceptualnej Studium przypadku lokalizacji Paint the Rock Shiva Kotechy jako Namaluj Popka / 99 Katarzyna Majdzik Pinocchio in Emojitaliano Przekład eksperymentalny w kulturze zwrotu wizualnego i performatywnego / 125 Joanna Warmuzińska-Rogóż Autorka i tłumaczka: dwie pełnoprawne postacie? O przekładzie feministycznym w Kanadzie na przykładzie Lettres d’une autre Lise Gauvin i „przekładu w rodzaju żeńskim” Susanne de Lotbinière-Harwood / 147 Ambasadorzy i legislatorzy kultury i literatury Marta Skwara Między przekładem, komentarzem a interpretacją — uwagi na marginesie anglojęzycznego podręcznika literatury polskiej / 163 Lucyna Spyrka O najstarszych polskich przekładach literatury słowackiej / 183 Marta Buczek Słowacka proza naturyzmu w polskich przekładach — strategie wyboru i translacji w zmieniającej się perspektywie kulturowej drugiej połowy XX wieku / 201 Dorota Żygadło-Czopnik Polskie wybory czeskiej prozy kobiecej w przekładach po 1989 roku / 227 Tea Rogić Musa Književnopovijesni modus procedendi Julija Benešića u zbirci Poljska lirika / 249 Dlaczego tłumaczymy raz jeszcze? Maria Mocarz-Kleindienst Dlaczego powstają nowe przekłady? Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa w nowym tłumaczeniu na język polski / 267 Andrij Saweneć Dlaczego się tłumaczy ponownie: nowe ukraińskie odczytania polskiej prozy / 283 Leszek Małczak Przekład jako akt subwersji, czyli o pewnym polskim tłumaczeniu tragedii historycznej Theodora Körnera pt. Zriny / 299
Cechy produktu
Dane ogólne
- Format pliku
- eprasa
Recenzje
Ten produkt nie ma jeszcze opinii
Twoja opinia
Zapytaj o produkt